Arbuz Mobilny Uniwersalny

Status innowacji

  • 1
    rozwijana
  • 2
    testowana
  • 3
    upowszechniana

O innowacji

Arbuz Mobilny Uniwersalny to kolorowe, profesjonalne studio nagrań na czterech kółkach, podróżujące po całej Polsce. Przystanki robi tam, gdzie są dzieci i młodzież, które potrzebują tego, żeby poczuć się pewniej w grupie i uwierzyć we własne siły.

Arbuz Mobilny Uniwersalny to warsztaty dla młodzieży z grup wykluczonych lub zagrożonych wykluczeniem, podczas których, wykorzystując mobilne studio muzyczno-filmowe, tworzy pod okiem znanych artystów własne profesjonalne produkcje artystyczne. Prace wykonane przez młodzież podczas warsztatów – utwory muzyczne, filmowe i inne – prezentowane są następnie szerokiej publiczności, dzięki czemu ta może poznać osoby doświadczające różnego rodzaju wykluczenia i dostrzec ich ogromny potencjał. Młodzi uczestnicy warsztatów poprzez wspólną dobrą zabawę i twórczą pracę wzmacniają własne poczucie sprawczości i budują swoją pozycję w grupie rówieśniczej.

Problem

Innowacja odpowiada na problem dyskryminacji i wykluczenia społecznego wśród starszych dzieci i młodzieży. Testowanie innowacji było skupione na włączaniu społecznym osób z doświadczeniem uchodźstwa i migracji oraz dzieci z domu dziecka, ale może być stosowane w każdej grupie, która ma problem z integracją społeczną.

Pomysł na rozwiązanie

Dzięki udziałowi w warsztatach osoby z grup wykluczonych:

  • wzmacniają wiarę we własne możliwości,
  • integrują się z lokalną społecznością,
  • są doceniane przez rówieśników z grupy wykluczającej,
  • są doceniane przez społeczność lokalną,
  • kreatywnie spędzają czas i mogą rozwijać się artystycznie.

Dla kogo?

Innowacja jest skierowana do młodzieży doświadczającej wykluczenia społecznego lub takim wykluczeniem zagrożonej, niezależnie od jego przyczyn i charakteru, w tym m.in.:

  • dzieci i młodzież z doświadczeniem migracji,
  • dzieci i młodzież z rodzin mniejszości traktowanych jako obce i izolowane od społeczności,
  • dzieci i młodzież z niepełnosprawnością i dysfunkcjami o różnym charakterze i stopniu,
  • młodzież doświadczająca kryzysów psychicznych,
  • młodzież przebywająca lub opuszczająca specjalne placówki opiekuńcze,
  • młodzież zagrożona wykluczeniem społecznym.

Nasza praca opierała się na bliskim, emocjonalnym kontakcie z uczestnikami, na dobrym wyważeniu proporcji między pewną dozą anarchii – przyzwoleniem na swobodę w zachowaniu uczestników – a autorytetem artystów prowadzących. Udało nam się stworzyć mobilne studio w taki sposób, że wszyscy uczestnicy chcieli w nim być i pracować.

Oskar Piotr Martin, innowator

Nie chodzi o to, by nauczyć uczestników podstaw muzyki, gdyż zrozumienie tego zajęłoby dużo więcej czasu, nie wspominając o tym, że opanowanie jakiegoś instrumentu wymaga ćwiczeń i czasu. Chodzi o stworzenie doświadczenia, które będzie rozwijające, ale przede wszystkim przyniesie uczestnikom przyjemność. Być może będzie to jakiś zaczątek pasji albo radość,że coś się udało skończyć i ten efekt jest widoczny i można się nim pochwalić przed innymi.

Iwona Skwarek, prowadząca warsztaty

Kto może ją wdrożyć?

  • osoby pracujące z osobami zagrożonymi wykluczeniem,
  • animatorzy i animatorki kultury,
  • osoby, które chcą dzielić się swoją pasją, by włączać osoby wykluczone społecznie.

Przepis na innowację czyli jak ją wdrożyć

Powodzenie we wdrażaniu Arbuza Mobilnego Uniwersalnego (podobnie jak wielu innych innowacji) zależy przede wszystkim od dobrze dobranego i współpracującego ze sobą zespołu oraz odpowiedniego dobrania rodzaju zajęć, nie tylko pod względem kompetencji osób prowadzących (co oczywiste), lecz także do możliwości, oczekiwań i zainteresowań grupy. Ponieważ innowacja jest adresowana do grup wykluczonych lub zagrożonych wykluczeniem społecznym, zespół pracujący z tą grupą musi dobrze poznać i zrozumieć jej specyfikę, zwłaszcza pod kątem możliwych ograniczeń.

Do przeprowadzenia warsztatów potrzeba:

  • osób prowadzących warsztaty; osoba prowadząca odgrywa kluczową rolę w innowacji nie tylko dlatego, że to ona jest odpowiedzialna za merytoryczną stronę warsztatów i musi być odpowiednio przygotowana merytorycznie i metodologicznie do przekazywania wiedzy i umiejętności. Równie ważne jest jej odpowiednie przygotowanie do pracy ze specyficzną i wymagającą grupą, powinna być otwarta, elastyczna, cierpliwa i świadoma możliwych różnic kulturowych.
  • koordynatora bądź koordynatorki działań – nie muszą być zaangażowani bezpośrednio w pracę warsztatową, obsługują natomiast cały projekt od strony logistycznej i organizacyjnej,
  • tłumacza lub tłumaczki (opcjonalnie),
  • psychologa albo psycholożki (opcjonalnie).

Rekrutację uczestników i uczestniczek najlepiej przeprowadzić w porozumieniu z instytucją lub organizacją, która działa z osobami narażonymi na wykluczenie, które mają wziąć udział w warsztatach.

  • Rekrutacja zamknięta – gdy podmiot wdrażający innowację znajduje organizację lub instytucję, z pomocą której chciałby zrekrutować uczestników i uczestniczki, i zostawia jej swobodę w wyborze doborze grupy, określając jedynie, do kogo adresowane będą zajęcia i na czym będą polegać. Taka forma rekrutacji wymaga mniej pracy, bo jest niejako „zlecona” owej organizacji lub instytucji, ale też pozbawia innowatora samodzielnego wpływu na ostateczny skład grupy. Model wydaje się lepiej sprawdzać w przypadku ściślejszej współpracy z daną instytucją lub organizacją, na przykład wtedy, gdy będzie ona także gospodarzem samych warsztatów, jest bowiem dużo bardziej partnerski.
  • Rekrutacja otwarta – organizator prowadzi otwarty nabór na warsztaty, dając możliwość zgłoszenia się (przez formularze zgłoszeniowe lub osobiście) każdemu zainteresowanemu. Taka forma rekrutacji wymaga od niego więcej pracy i dobrze pomyślanych działań promocyjnych, ale organizator zachowuje kontrolę nad tym, kto ostatecznie weźmie udział w zajęciach. Istotnym ograniczeniem tej formy rekrutacji jest jednak to, że może nie być skuteczna przy organizacji warsztatów adresowanych do grup, dla których konieczna jest ścisła współpraca placówki, pod której opieką przebywają. Jako osoby niepełnoletnie uczestnicy i uczestniczki mogą mieć większy kłopot ze skutecznym zgłoszeniem się jako osoby indywidualne, jeśli do ich udziału niezbędna jest zgoda opiekunów prawnych.

Niezależnie od sposobu przeprowadzenia ostatecznej rekrutacji, należy zadbać o zróżnicowaną formę docierania do potencjalnych zainteresowanych i pamiętać, że niektóre popularne kanały komunikacji same w sobie mogą wykluczać (np. rekrutacja wyłącznie przez stronę organizatora na Facebooku). Warto zatem pomyśleć o bezpośrednim docieraniu do chętnych, na przykład poprzez otwarte spotkania, wlepki, ulotki, plakaty w organizacji bądź instytucji. Jeśli kryterium przyjęcia na warsztaty nie będzie zasada „kto pierwszy, ten lepszy”, kryteria przyjęcia powinny być jawne, przejrzyste i znane od początku.

Innowatorzy rekomendują, aby warsztaty trwały co najmniej dwa tygodnie, z dwudniową przerwą weekendową. Scenariusze na każdy dzień powinny być przygotowane z wyprzedzeniem, aby grupa wiedziała, jak będą wyglądały zajęcia, ale plan powinien być dopasowany do uczestników i ich potrzeb, które mogą ujawnić się dopiero w trakcie pracy z grupą. Podczas planowania intensywności zajęć należy wziąć pod uwagę możliwości danej grupy wiekowej oraz pamiętać o przerwach na jedzenie, picie i odpoczynek.

Miejsce na warsztaty można wybrać wraz z pracownikami instytucji lub organizacji, z którymi będziecie współpracować przy warsztatach. Do samego prowadzenia zajęć niezbędna jest komfortowa przestrzeń wokół samochodu, pozwalająca na rozwinięcie zadaszenia auta, postawienia stołu na przekąski i kilku krzeseł. Niezbędna jest oczywiście zgoda właściciela terenu na zaparkowanie samochodu oraz możliwość podłączenia się do prądu. Należy też pamiętać o zapewnieniu uczestnikom możliwości skorzystania z toalety

Materiały o innowacji

Kto za tym stoi?

Skąd pomysł na innowację?

Na pomysł innowacji wpadł zespół Stowarzyszenia Arbuz – rodzina i przyjaciele, grupa artystów zajmujących się różnymi formami sztuki. Zespół stojący za innowacją w niekonwencjonalny sposób postanowił pomagać osobom, z różnych względów wykluczanym ze społeczności.

Małżeństwo artystów: filmowiec Oskar Martin i jego żona, tancerka, Aurora Lubos było bardzo poruszone sytuacją uchodźców i uchodźczyń. Postanowili wyjechać do Kalabrii, gdzie 60 procent ludności stanowili migranci i migrantki z Afryki i Azji. Tam Aurora organizowała warsztaty dla najmłodszych mieszkańców obozu dla uchodźców. Oskara odwiedzali we Włoszech znajomi artyści z różnych krajów. Nagrywali muzykę, a zamieszkujący obóz dla uchodźców młodzi mężczyźni najczęściej rapowali swoje teksty do przygotowanego podkładu.

Okazało się, że młodzi mężczyźni, którzy zaangażowali się we współpracę z Oskarem i artystami, stają się nieformalnymi liderami w swoich społecznościach. – Jako nowi „przywódcy” mogli dawać innym dobry przykład. Było to bardzo pomocne podczas przekazywania im wartości, według których funkcjonują Europejczycy. Bo trzeba pamiętać, że imigranci, o których mówimy, funkcjonowali dotychczas w zupełnie innej kulturze. Ta europejska była dla nich obca, więc czuli się tu wykluczeni. Długie rozmowy o tym, co dzieli, a co łączy mieszkańców różnych kręgów kulturowych okazały się świetnym elementem edukacyjnym i włączającym. – To był naturalny i łagodny proces, który pozwalał tym ludziom zaadaptować się do nowych warunków. Działał znacznie lepiej, niż systemowe programy integrujące – wyjaśnia innowator.

Pomimo tego, że pan Oskar i pani Aurora działali na rzecz osób wykluczonych już wcześniej, postanowili jednak skorzystać ze wsparcia, oferowanego przez Inkubator pomysłów. To, co robili we Włoszech było spontanicznym i prywatnym, rodzinnym przedsięwzięciem. W naszym programie nadaliśmy temu pomysłowi konkretną formę.

Kto ją wdrożył?

Zdjęcia

Opowiedz światu
o tym pomyśle

Skip to content