Status innowacji
To innowacja o łączenie osób przy wspólnym stole. Innowacja opiera się na przygotowanych scenariuszach gier fabularnych, których reguły zostały opracowane z myślą o osobach starszych i z uwzględnieniem ich potrzeb. Istotna jest tutaj rola osoby prowadzącej spotkanie – czyli mistrza/mistrzyni gry (wolontariusza/ki czy pracowni(cz)ka instytucji), który/a prowadzi uczestników i uczestniczki przez grę na podstawie przygotowanych scenariuszy. Do przeprowadzenia gry wykorzystać można wydrukowane, dostępne w internecie karty metaforyczne lub np. z gry Dixit.
Innowacja odpowiada na problem:
Innowacja skierowana jest do osób w wieku 60+, które spełniają przynajmniej jedno z poniższych kryteriów:
Instytucje działające z lub na rzecz osób starszych, w tym m.in.
Aby proces wdrożenia innowacji był sprawny i możliwie krótki, należy:
1. Zapoznać się z „Przewodnikiem po RPG z dorosłymi 60+”, dostępnym na stronie www.teatrprzystole.pl, w którym znajdują się m.in.:
2. Obejrzeć dostępne na stronie internetowej materiały wideo zawierające omówienia poszczególnych scenariuszy zajęć, przykładową rozgrywkę z udziałem osób starszych oraz wypowiedzi uczestników na temat tego, co dało im uczestnictwo w zajęciach.
3. Zorganizować grupę seniorów i seniorek. Grupa nie powinna liczyć więcej niż 4–5 osób. W przewodniku znajduje się przykładowa treść ogłoszenia z zaproszeniem na takie zajęcia. W komunikacji warto pamiętać o prostym i jasnym przekazie oraz korzyściach, jakie niesie ze sobą uczestnictwo w spotkaniach. Z utworzoną grupą należy omówić oczekiwania i potrzeby jej członków oraz zasady organizacji spotkań.
4. Spotkać się przy stole i zagrać. Ważne, aby w czasie spotkania obecna była osoba prowadząca grę, której zadaniem będzie moderowanie grupy, wspieranie, motywowanie i ewentualne pilnowanie przestrzegania zasad. Osoba prowadząca to tzw. mistrz lub mistrzyni gry – może nim być pracownik lub pracowniczka placówki (np. terapeuta lub terapeutka zajęciowa) lub osoba starsza, która podejmie się tego zadania po odpowiednim przygotowaniu.
Kolejna możliwość to znalezienie mistrza lub mistrzyni gry wśród osób, które na co dzień grają w RPG – można go bądź jej poszukać w lokalnej społeczności lub za pośrednictwem grupy na Facebooku, o której wspominamy poniżej. Zazwyczaj warto zacząć od prostszych form rozbudzania wyobraźni uczestników, zanim przejdzie się bezpośrednio do tworzenia wspólnej fabuły (np. z ilustrowanymi kartami do gry).
5. Organizować systematyczne spotkania i zachęcać inne osoby do uczestnictwa i tworzenia kolejnych grup. Warto też dzielić się opiniami, relacjami w mediach społecznościowych i lokalnej prasie oraz wśród społeczności.
Aby proces wdrożenia innowacji był sprawny i możliwie krótki, należy:
1. Zapoznać się z „Przewodnikiem po RPG z dorosłymi 60+”, dostępnym na stronie www.teatrprzystole.pl, w którym znajdują się m.in.:
2. Obejrzeć dostępne na stronie internetowej materiały wideo zawierające omówienia poszczególnych scenariuszy zajęć, przykładową rozgrywkę z udziałem osób starszych oraz wypowiedzi uczestników na temat tego, co dało im uczestnictwo w zajęciach.
3. Zwrócić się do jednej z lokalnych organizacji lub instytucji działających na rzecz osób starszych i zaproponować usługi prowadzenia spotkań z osobami starszymi. Aby przybliżyć temat gier fabularnych oraz „Teatru przy stole”, można posiłkować się stroną www.gryfrejtaga.pl/teatr-przy-stole/.
4. Zorganizować grupę seniorów i seniorek we współpracy z tą placówką lub instytucją. Grupa nie powinna liczyć więcej niż 4–5 osób. W komunikacji warto pamiętać o prostym i jasnym przekazie oraz korzyściach, jakie niesie ze sobą uczestnictwo w spotkaniach. Z utworzoną grupą należy omówić oczekiwania i potrzeby jej członków oraz zasady organizacji spotkań.
5. Spotkać się przy stole i zagrać. Zadaniem mistrza lub mistrzyni gry będzie moderowanie grupy, wspieranie, motywowanie i ewentualne pilnowanie przestrzegania zasad.
6. Organizować systematyczne spotkania i zachęcać inne osoby do uczestnictwa i tworzenia kolejnych grup. Warto też dzielić się opiniami, relacjami w mediach społecznościowych oraz lokalnej prasie i społeczności.
Na podstawie doświadczeń z pilotażu innowacji oraz wiedzy i doświadczeń osób zawodowo zajmujących się aktywizacją osób starszych, które wspierały proces tworzenia innowacji, zachęcamy, aby:
Najlepiej sprawdza się zaciszne pomieszczenie, które można zamknąć na czas zajęć. Dzięki temu nikt z zewnątrz nie będzie rozpraszał uczestników i uczestniczek, a oni sami nie będą się krępować potencjalną publicznością.
Niezbędne jest zapewnienie uczestnikom i uczestniczkom poczucia bezpieczeństwa, komfortu i zaspokojenie potrzeb wynikających z różnych poziomów sprawności fizycznej, cech charakteru (np. nadmierna nieśmiałość albo odwrotnie – potrzeba dominowania) czy też gotowości (lub jej braku) do poruszania tematów trudnych albo kontrowersyjnych. Przed zajęciami należy porozmawiać o potrzebach poszczególnych osób i uwzględnić je w procesie organizowania i realizacji spotkań.
Istotne jest zbudowanie przyjaznej atmosfery, sprzyjającej otwartości, kreatywności i komunikacji. W tym celu warto wspólnie z uczestnikami i uczestniczkami wypracować zasady obowiązujące przy stole. Niezbędna jest też troska o odpowiedni język komunikacji osoby prowadzącej, np. nieużywanie terminologii ze świata gier RPG i słów obcojęzycznych.
Pojęcie gier fabularnych może być czymś obcym i abstrakcyjnym dla osób starszych. Warto więc przybliżyć je w sposób prosty i przyjazny. Gra nie powinna być oparta na z góry ustalonych i sztywnych regułach – ważne, aby osoba prowadząca podążała za pomysłami uczestników i uczestniczek oraz ich wspierała.
W przypadku obydwu ścieżek zachęcamy także do dołączenia do oficjalnej grupy innowacji na Facebooku – „Zagrajmy w RPG z osobami w wieku 60+”. Grupa przeznaczona jest dla przedstawicieli i przedstawicielek instytucji i organizacji oraz osób z całej Polski, które prowadzą lub planują uruchomić zajęcia z grami fabularnymi dla seniorów i seniorek. Można tam dzielić się doświadczeniem, zadawać pytania i konsultować się. Poza tym można znaleźć mistrzynie i mistrzów gry (osoby, które na co dzień grają w RPG), którym można zaproponować współpracę (prowadzenie spotkań).
Koncepcja pracy z osobami starszymi przy użyciu elementów gier fabularnych kształtowała się stopniowo przez lata. Swój dojrzały kształt przyjęła w ramach innowacji „Teatr przy stole”. Osobiste doświadczenia i przeżycia pomysłodawcy – Tomasza Piątka – znacząco wpłynęły na postrzeganie opowieści jako medium do animacyjnej pracy z ludźmi.
„W dzieciństwie uwielbiałem podróże po wyobrażonych światach. Podczas snucia opowieści często robiłem stopklatkę w swojej wyobraźni, żeby móc później do niej wrócić, np. po szkole czy po innych, codziennych obowiązkach.
