PoMOSTy

O innowacji

PoMOSTy to innowacyjny sposób pracy z młodzieżą, która z uwagi na ograniczone poczucie bezpieczeństwa przejawia zachowania utrudniające jej funkcjonowanie społeczne w grupie rówieśniczej i szkole. Istotą tego podejścia jest wprowadzenie w społeczności młodzieżowego ośrodka socjoterapii (MOS) budżetu partycypacyjnego, ale nie tylko jego.

PoMOSTy to także wsparcie coachingowo-wytchnieniowe dla kadry nauczycielsko-wychowawczej ośrodka, oparte na czterech filarach odporności psychicznej: znajomości własnych potrzeb, budowaniu dobrostanu, świadomości zasobów i odpuszczaniu rozumianym jako samowspółczucie

Problem

PoMOSTy są próbą praktycznego zmierzenia się z co najmniej kilkoma problemami. Wychowankowie i wychowanki MOS-ów -dzieci i młodzież, której trudne doświadczenia życiowe przeszkadzają we wzrastającym funkcjonowaniu społecznym w domu rodzinnym, w szkole i grupie rówieśniczej (zaniżona samoocena, ograniczone poczucie bezpieczeństwa, problemy z nawiązywaniem relacji interpersonalnych).

Z kolei kadra MOS-ów boryka się z wyczerpaniem emocjonalnym, negatywnym postrzeganiem niewłaściwych zachowań podopiecznych oraz poczuciem deficytu kompetencji, spadkiem zapału i energii do podejmowanych nowych działań (poczuciem bezradności), obniżeniem zadowolenia z osiągnięć zawodowych oraz depersonalizacją – obojętnością wobec swoich wychowanków i wychowanek oraz przedmiotowym ich traktowaniem.

Pomysł na rozwiązanie

PoMOSTy, których zaletą jest praca na zasobach i potencjale młodzieży, w dłuższej perspektywie pozytywnie wzmacniają oddziaływanie wychowawcze. Przyczyniają się do wyposażania wychowanków i wychowanek MOS-ów w narzędzia, które ułatwią im funkcjonowanie w dorosłym życiu jako osoby samodzielne, świadome swoich mocnych stron, wierzące w siebie oraz swój wpływ na własne życie i otaczającą rzeczywistość. Aby rzeczywiście młodzież mogła osiągnąć taką dojrzałość, potrzebna jest oczywiście wieloletnia praca opiekuńczo-wychowawcza, a nie pojedyncze wsparcie. Niemniej jednak realizacja PoMOSTów pokazała, jak wiele korzystnych doświadczeń wniosły one do życia całej społeczności MOS-u.

Dla młodzieży to proces rozwojowy, który umożliwia im:

zaangażowanie się w takim stopniu, by do końca zrealizować zadania, których się podjęli „od marzenia do spełnienia – od pomysłu do realizacji” – udział w warsztatach, przygotowanie projektów, organizacja wyborów, realizacja projektów;
zyskanie poczucia, że mają wpływ na otaczającą ich rzeczywistość;
zyskanie poczucia odpowiedzialności za ośrodek i pozostałych wychowanków i wychowanki;
zyskanie poczucia, że poprzez zaangażowanie i działanie są w stanie poradzić sobie z wymagającym wyzwaniem, jakim jest realizacja całego procesu głosowania (grupa liderska) lub przygotowanie pojedynczego projektu (wnioskodawcy);
współpracę z innymi w sposób efektywny i w atmosferze życzliwości;
lepsze rozumienie i nazywanie swoich emocji;
opowiadanie o sobie poprzez pryzmat swoich mocnych stron.

Dla kogo?

Wychowankowie i wychowanki młodzieżowych ośrodków socjoterapii.
Podopieczni i podopieczne świetlic środowiskowych.
Uczniowie i uczennice szkół państwowych, społecznych, prywatnych.
Kadra młodzieżowych ośrodków socjoterapii.
Opiekunowie i opiekunki w świetlicach środowiskowych.
Nauczyciele i nauczycielki oraz pedagodzy i pedagożki.

Potrzeba doświadczenia sytuacji, w których mam wpływ na to, co dzieje się dookoła mnie, bo jest to doświadczenie, którego te dzieci w ogóle nie przeżywają. Bo często tego poczucia, że mam wpływ i mogę mieć wpływ, nie mają do końca życia.

wychowawczyni MOS

Oni dzięki temu mają namacalny dowód, że są jeszcze inni ludzie, że są inne działania, w których tak się funkcjonuje. To jest taka chwila, kiedy mogą zobaczyć, że jest coś innego do wyboru. Takie działania zewnętrzne są bardzo wspierające dla całego procesu terapeutycznego.

wychowawczyni MOS

Kto może ją wdrożyć?

Młodzieżowe ośrodki socjoterapii;
Organizacje społeczne i inne instytucje zajmujące się wspieraniem młodzieży mierzącej się z trudnymi sytuacjami;
Świetlice środowiskowe;
Szkoły publiczne, społeczne i prywatne;

Przepis na innowację, czyli jak ją wdrożyć

Krok 1 - Zanim zaczniesz

Zanim rozpoczniemy wdrażanie PoMOSTów, należy:

określić kwotę budżetu społeczności MOS-u (budżetu partycypacyjnego), jakim dysponujemy,
zadbać o zróżnicowany skład oraz optymalną liczbę uczestników i uczestniczek w poszczególnych grupach,
zarezerwować salę na spotkania w MOS-ie, a dla kadry poza ośrodkiem,
zaplanować ramy czasowe całego przedsięwzięcia, z uwzględnieniem dni wolnych, wycieczek, ferii,
kierować się zasadami transparentności, równości i powszechności.

Warto pamiętać, że każdy program rozwojowy powinien być zaprojektowany w odpowiedzi na potrzeby uczestników i uczestniczek oraz specyfikę grupy.

Krok 2 - 12 etapów wdrożenia PoMOSTów

Promocja przedsięwzięcia w MOS-ie – spotkanie informacyjne dla młodzieży.
Promocja przedsięwzięcia wśród kadry MOS-u – spotkanie informacyjne.
Rekrutacja do grupy liderskiej.
Warsztaty i spotkania grupy liderskiej.
Warsztaty wzmacniająco-coachingowe dla kadry MOS-u.
Warsztaty dla młodzieży.
Generowanie pomysłów w ramach budżetu partycypacyjnego MOS-u.
Konsultacje indywidualne dla pomysłodawców i pomysłodawczyń.
Promocja projektów w ramach budżetu partycypacyjnego.
Wybory w ramach budżetu partycypacyjnego wśród całej społeczności MOS-u.
Ogłoszenie wyników i celebracja.
Realizacja zwycięskich projektów.

Krok 3 - Realizacja działań dla 3 grup

PoMOSTy zakładają działania z trzema grupami:

z wychowankami i wychowankami MOS-ów,
z grupą liderską – będąca pomostem łączącym młodzież i dorosłych,
z kadrą nauczycielsko-wychowawczą.

Młodzież w Młodzieżowym Ośrodku Socjoterapii

Promocja innowacji w MOS-ie – spotkania informacyjne dla młodzieży
Rekrutacja wychowanków do udziału w innowacji – powinna być otwarta i transparentna. Warto, aby to uczniowie i uczennice samodzielnie podjęli decyzję o udziale w warsztatach.
Warsztaty – powinny mieć podobny schemat działania, który da uczestnikom i uczestniczkom poczucie bezpieczeństwa, a prowadzącym może ułatwić projektowanie scenariuszy spotkań. Kolejnym etapem są ćwiczenia na pobudzenie kreatywności, które wymagają współpracy. Warto zadbać o przeprowadzenie zajęć w atrakcyjny i przystępny sposób.
Generowanie pomysłów – na tym etapie istotne jest wzmocnienie uczestników i uczestniczek warsztatów – może pojawić się nieśmiałość oraz brak wiary we własną sprawczość. Warto zadbać o potrzeby każdego z osobna. Nie każdy będzie w stanie opowiedzieć się o swoim pomyśle na forum grupy czy doprecyzować pomysł. Warto poświęcić czas w trakcie warsztatu zarówno na pracę indywidualną, jak i pracę w grupie.
Spisywanie pomysłów – przydatne są przygotowane wcześniej formularze (w atrakcyjnej formie, czytelne). Spisywanie warto rozpocząć w momencie, kiedy młodzież ma już klarowną wizję swojego pomysłu.
Konsultacje indywidualne – to istotna część całego procesu. Prowadzący powinni być wsparciem dla młodzieży w wyszukaniu niezbędnych materiałów do
realizacji zgłaszanych pomysłów oraz przygotowania ich kosztorysu.
Promocja projektów do budżetu społeczności MOS-u – tworzenie plakatów projektu, zadbanie, by były widoczne w różnych miejscach ośrodka, prezentacja projektów przez autorów/ki.

Materiały o innowacji

Podcast o innowacji społecznej "PoMOSTy"

Kto za tym stoi?

Poznaj autorki

Skąd pomysł na innowację?

Za innowacją PoMOSTy stoją dwie niezwykłe kobiety, które łączy troska o społeczność, szczególnie tę zagrożoną wykluczeniem. Chciały dać poczucie sprawczości młodzieży z ośrodka socjoterapii, aby to od tej społeczności wychodził impuls tworzenia i mówienia o sobie swoim własnym głosem. Ludmiła skupiała się na wątku pracy z podopiecznymi, a Karina rozszerzyła innowację o narzędzia budowania odporności psychicznej dla kadry opiekuńczo-wychowawczej.